Spontane fotografie: hoe maak je spontane foto’s van je gezin?
Je herkent het waarschijnlijk wel. Je kinderen zijn lief aan het spelen als je je camera tevoorschijn haalt. Maar zodra ze een glimp van de camera opvangen, trekken ze alweer hun beste gekke bek uit de kast, gaan de duimpjes omhoog en is het spontane moment weg. Of je wilt mooie foto’s van een dierbare hebben, maar diegene lacht gemaakt of voelt zich zichtbaar ongemakkelijk. Hoe krijg je wél spontane foto’s? Als documentair fotograaf doe ik niet anders dan échte en spontane foto’s maken. Graag geef ik je een kijkje in de keuken. Dit zijn mijn 5 tips voor spontane fotografie.
Waarom spontane foto’s?
Een foto gaat over meer dan hoe je - op dat moment - eruitziet of eruit wilt zien op foto’s. Spontane foto’s hebben in mijn ogen veel meer lagen dan een perfect geënsceneerde foto. Juist doordat spontane foto’s een echt moment weergeven en de persoon laten zien zoals die in het echt is, hebben de foto’s veel meer waarde. Ze nemen je mee terug naar het moment of naar hoe de persoon op dat moment was. Spontane foto’s transporteren je naar dat moment en laten je opnieuw voelen wat je toen voelde. Het plezier, de spanning, de vreugde, het brok in je keel...
Spontane foto’s maak je in het moment. Terwijl je kind bijvoorbeeld ergens mee bezig is of terwijl je iets bijzonders observeert tussen twee dierbaren. Je valt niet in het moment in, maar legt het vast zoals het is. Vaak zijn juist dát de foto’s die je later zullen herinneren aan het leven van en met je kinderen.
Meestal zijn het de alledaagse dingen die je vergeet te fotograferen, terwijl dát later de momenten zijn die je het meest koestert.
Bij spontane fotografie herkennen mensen zich in wat je hebt vastgelegd. Ze zien zichzelf terug in de foto’s zoals ze zijn. Ook is het voor mensen op foto’s mooi om te zien hoe anderen op hen reageren. Dat zie je bijvoorbeeld bij foto’s die ik voor de zorg maak. Het is hartverwarmend om te zien hoe een kind reageert op de zorgmedewerker, en om dat door het beeld heen te voelen. Dat maakt de medewerkers extra trots op hun werk.
Hoe zorg ik voor spontane fotografie?
Laat ik eerst uitleggen hoe ik te werk ga om spontane foto’s te maken. Ik werk als documentair fotograaf, wat betekent dat ik het leven vastleg zoals het is. Zie mij als je privé-fotojournalist. Met de unieke Day in the Life-aanpak volg ik jullie een dag(deel) lang bij wat jullie normaal gesproken doen. Zo kom ik tot foto’s die jullie precies laten zijn zoals jullie zijn. Zonder in te breken en zonder iemand te vragen om leuk te lachen. Ik fotografeer mensen en momenten zoals ze zich voor mijn lens voordoen.
Wat ik doe om spontane foto’s te krijgen? Eigenlijk vooral niet te veel. Of nou ja, ik ben zeker geen vlieg op de muur. Dat zou ongemakkelijk voelen. Dan ziet je kind een “mevrouw met een camera of twee” in de hoek staan die niets zegt. Daarom ben ik er juist bij in het moment. Door antwoord te geven als iemand een vraag stelt. Of door gerust een traan te laten als iets emotioneels mij ook raakt. Daardoor ben ik onderdeel van het moment en word ik juist minder zichtbaar dan als ik mezelf probeer te verstoppen. Dat levert de mooiste spontane beelden op. Échte beelden.
Kijk en oordeel zelf. Dit zijn een paar spontane foto’s die ik tijdens mijn Day in the Life-reportages maakte:
Mijn 5 tips voor spontane foto’s
Wil jij zelf ook met spontane fotografie aan de slag gaan? Ik deel graag mijn 5 tips om spontane foto’s te maken van je dierbaren.
1. Vraag mensen niet om te lachen naar de camera
Als je foto’s wilt maken, ben je misschien geneigd om te roepen “Even lachen naar de camera!”, “Luuk, kijk nou even! “ of “Joehooooeeee…” . Maar je krijgt daarmee vaak een gekunstelde lach, ongeacht of je het vraagt aan kinderen of aan volwassenen. Dat is niet hoe die persoon écht is of hoe ze zichzelf later herinneren. De persoon op de foto zal zich later niet écht herkennen in de foto met die geveinsde lach of met de haren nog net perfect achter het oor gedaan.
Het werkt beter om de mensen op de foto hun gang te laten gaan. Onderbreek hen niet in wat ze doen, maar fotografeer je dierbaren terwijl ze bezig zijn. Ga niet stilletjes in een hoekje staan en doen of je er niet bent. Blijf deelnemen aan de situatie, meelachen, meehuilen of meepraten. Maar dan met een camera voor je neus. Zo kunnen de mensen op de foto staan zoals ze echt zijn.
2. Laat los dat foto’s “mooi” moeten zijn
Voor mij is “mooi” geen criterium bij foto’s. Tenminste, niet in de zin van “schoonheid”. Ik koppel liever een andere betekenis aan “mooi”. Voor mij is het belangrijk dat mensen zichzelf of anderen herkennen in de foto’s, zoals ze zijn. Dat ze bijvoorbeeld de leuke kuiltjes in de wangen van hun kind spotten. Of de manier waarop je dochter altijd haar neusje omhoog trekt als ze lacht, of die heerlijke kenmerkende blik van opa.
“Mooi” betekent voor mij ook dat de rauwheid van alle emoties van de persoon er op beeld mogen zijn. Dus mijn tip voor spontane fotografie is om het idee van mooi los te laten. Plukjes haar hoeven niet perfect te zitten. Net zomin hoeft iemand een schitterende lach op te zetten of zijn gefocuste blik op te geven. De mooiheid kan hem juist zitten in kleine eigenheden. En in het vastleggen van het echte moment.
Zo zei een moeder voor wie ik een ziekenhuisreportage had gemaakt van haar en haar dochter (zie foto’s hieronder) eens tegen mij “Verdriet mag er zijn.”. Het zien van de foto’s hielp haar bij het verwerkingsproces. De foto’s lieten haar en haar omgeving juist zien dat het af en toe ook ronduit stom en verdrietig is wat hun kind meemaakt.
3. Laat iemand zichzelf zijn
Spontane fotografie betekent dat je ieder mens zichzelf laat zijn op de foto. Vraag iemand dus niet om “even leuk te doen” voor de foto. Leg ze juist vast terwijl ze doen wat ze altijd doen. Het kan juist tof zijn om je kind vast te leggen terwijl het met zijn tong uit zijn mond aan een puzzel werkt. Of om opa op de foto te zetten terwijl hij knoeit met zijn taart. Of om je dochter vast te leggen terwijl ze een tikkeltje chagrijnig is. Later blijken dat juist de mooiste foto’s te zijn die je direct terugbrengen naar het moment en het gevoel geven “Zo was diegene echt!”.
Gaat jouw kind al snel de aandacht trekken als de camera erbij is gepakt door juist niet zichzelf te zijn? Springt je kind bijvoorbeeld op en neer of gaan de duimpjes omhoog voor de camera? Doe dan je camera naar beneden op het moment dat je dit gedrag ziet en haal de camera er weer bij zodra je kind opnieuw oppakt waar het mee bezig was. Ook een opmerking als “Doe lekker je ding” kan helpen.
Dit werkt als een positief Pavlov-effect. Als je kinderen doorhebben dat je juist foto’s maakt wanneer zij doorgaan met waar ze mee bezig waren in plaats van bij gekke bekken, voelt dat als een beloning en blijven ze dat doen.
4. Maak veel foto’s en kies de leukste* uit
Als je foto’s maakt die niet geënsceneerd zijn, moet je het hebben van de pareltjes tussen de minder goed gelukte foto’s. Mijn advies is om vooral veel foto’s te maken op het moment dat je iets fotowaardigs ziet. Oefen ook met verschillende standpunten, zodat je wat afwisseling hebt. Dan kun je later alle foto’s terugkijken en bepalen welke foto het moment het beste vangt. Gooi vooral alle andere foto’s weg, zodat je alleen de pareltjes behoudt en je harde schijf niet dichtslibt.
Het helpt als je wisselt van standpunt en voor je compositie kijkt naar de lichtval en de achtergrond. Op die manier kun je zelf testen welke plek het beste werkt in jouw huis. Dan is het alleen nog een kwestie van afwachten totdat er een tof moment plaatsvindt. En geloof mij: die (gaan) komen!
* leukste = grappigste, meest ontroerend, meest sprekende ...
5. Heb plezier
Maak er bij spontane fotografie geen wedstrijd van om het perfecte plaatje te schieten. Het proces van de juiste compositie kiezen en dan hopen dat je een prachtig moment voorbij ziet komen, is juist zo leuk. Door geduldig te zijn en plezier te hebben in het meebeleven van het moment lukt het áltijd om iets prachtigs vast te leggen.
Dus vergeet niet te genieten van het proces en ook van het zijn in het moment. Fotograferen is een proces op zich. Iets wat het waard is om veel plezier aan te beleven.
Laat spontane foto’s maken die jij nooit vergeet
Zelf met deze tips voor spontane fotografie aan de slag gaan, is prachtig. Maar nog leuker is het als jij ook eens op de foto staat (in plaats van altijd achter de camera). Laat jouw gezin – inclusief jou -vastleggen zoals jullie zijn, waarbij we juist de kleine, dierbare momenten vastleggen. Als documentair fotograaf help ik je aan een onvergetelijke ervaring én aan een fotoreportage waar je jaren later nog met plezier naar kijkt. Momenten zijn voor even, laat mij je helpen om de verhalen van nu ook later te kunnen vertellen.
"“Oh wat geweldig! Dit is echt al veel leuker dan ik had verwacht! Ik heb de foto’s al meer dan twintig keer bekeken en elke keer ontdek ik weer andere dingen in de foto’s. Helemaal ontroerd ervan!”"
Natalie
"Jij vertelt een verhaal met jouw prachtige foto’s die zo treffend voor de situatie en persoonlijkheden zijn, dat het lijkt alsof je ons altijd al gekend hebt en deel uitmaakt van ons leven.”"
Hanneke
Ben je benieuwd hoe het eindresultaat eruit komt te zien?
Kijk dan op mijn YouTube-kanaal bij de Day in the Life-series. Of spiek in mijn portfolio bij andere documentaire-foto’s die ik heb gemaakt.
Wil je meer weten over wie ik en, hoe ik werk en hoe ik jou kan helpen? Bel of mail me om vrijblijvend kennis te maken. Dan denk ik met heel veel plezier met je mee.
